Ustalenie ojcostwa Warszawa
Zgodnie z łacińską paremią, „Mater semper certa est” – matka dziecka zawsze jest znana i nie ma konieczności dowodzenia jej macierzyństwa, a stan ten nie budzi wątpliwości. Macierzyństwo ustalane jest więc na podstawie samego faktu urodzenia dziecka przez kobietę. Jeśli chodzi o ustalenie ojcostwa, to problemu nie sprawia stan, w którym dziecko rodzi się w momencie trwania związku małżeńskiego rodziców albo w okresie trzystu dni od jego ustalenia, gdyż obowiązuje domniemanie prawne, iż ojcem dziecka jest mąż matki.
Ustalenie ojcostwa a nieformalny związek
Sytuacja nieco się komplikuje, gdy w momencie narodzin dziecka, jego rodzice pozostają w związku nieformalnym, tzw. konkubinacie. Jednakże, gdy między partnerami nie ma rozbieżności co do kwestii, iż nowo narodzone dziecko jest ich wspólnym – najłatwiejszym rozwiązaniem jest uznanie ojcostwa. Ojciec powinien złożyć wówczas oświadczenie, że dziecko pochodzi od niego. Warto wskazać, iż oświadczenie związane z uznaniem dziecka należy złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed sądem opiekuńczym. Oświadczenie mężczyzny musi potwierdzić matka dziecka. Ma ona na to trzy miesiące. Zgoda matki jest także potrzebna w momencie, gdy dziecko osiągnęło pełnoletniość. Natomiast może zostać pominięta w sytuacji, kiedy matka nie żyje albo kontakt z nią napotyka trudne do ominięcia przeszkody. W tym ostatnim przypadku wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka.
Należy dodać, iż uznanie ojcostwa może być również stosunku do dziecka poczętego, ale nienarodzonego. Natomiast nie można uznać ojcostwa dziecka, które osiągnęło pełnoletniość.
Kiedy konieczna jest droga sądowa?
Jeżeli faktyczny ojciec dziecka nie chce go uznać lub matka nie potwierdza uznania ojcostwa, konieczne jest skierowanie pozwu do sądu. Zwykle mamy do czynienia z pierwszą z wymienionych sytuacji. Ustalenie ojcostwa dokonuje się na podstawie domniemania, które z kolei opiera się na przekonaniu, że ojcem dziecka jest mężczyzna obcujący z matką nie wcześniej niż w trzechsetnym dniu oraz nie później niż w sto osiemdziesiątym dniu od chwili urodzenia dziecka. Wystarczy więc, że matka wykaże jedynie fakt kontaktów płciowych z danym mężczyzną w przytoczonym okresie koncepcyjnym. Jeśli mężczyzna zaprzecza swojemu ojcostwu to na nim spoczywa obowiązek udowodnienia tego, iż do obcowania nie doszło albo miało ono miejsce w innym przedziale czasowym. Z kolei jeżeli mężczyzna przyznaje się do obcowania z matką dziecka, ale zaprzecza jakoby to dziecko pochodziło od niego, to koniecznym jest, aby wykazał, iż matka miała także kontakty płciowe z innymi mężczyznami we wskazanym czasie. Mimo to, ustawodawca chroni matkę, gdyż Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy mówi, że okoliczność związana z obcowaniem matki w tym samym okresie z innym mężczyzną, może być bazą do obalenia domniemania prawnego wyłącznie wtedy, gdy okoliczności wskazują na to, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.
Ustalenie ojcostwa – co jeśli mężczyzna obali domniemanie, zgodnie z którym nie jest ojcem?
Jeżeli dojdzie do sytuacji, w której domniemanie prawne zostanie obalone, matka musi przejąć całą inicjatywę dowodową i udowodnić, że jej dziecko pochodzi od pozwanego. Najmocniejszym dowodem w takich wypadkach jest badanie materiału genetycznego. Jednak możliwe jest zaniechanie innej inicjatywy, szczególnie kiedy chcemy udowodnić sam fakt kontaktów płciowych mężczyzny z matką dziecka, a także gdy potencjalny ojciec chce obalić domniemanie, iż dziecko jest jego. Przydadzą się wówczas zdjęcia, różnego rodzaju nagrania, czy też zeznania świadków, które wskazują na relacje bądź ich brak między pozwanym a matką dziecka.
Kto może wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa?
Ustalenia ojcostwa na drodze sądowej może domagać się zarówno matka dziecka, jak i domniemany ojciec, a także samo dziecko lub prokurator. Ten ostatni organ, jako jedyny ma prawo wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa po śmierci pełnoletniego dziecka. Matka i domniemany ojciec nie mogą jednak wystąpić z tego rodzaju żądaniem po śmierci dziecka oraz, gdy osiągnie ono pełnoletniość. Zanim dziecko osiągnie osiemnaście lat, pozew o sądowe ustalenie ojcostwa może wytoczyć przedstawiciel ustawowy dziecka, którym zwykle jest matka. Może ona żądać sądowego ustalenia ojcostwa bez względu na brak władzy rodzicielskiej i sprzeciw opiekuna dziecka. Z kolei, jeśli domniemany ojciec jest ubezwłasnowolniony, w jego imieniu do złożenia powództwa uprawniony jest przedstawiciel ustawowy i nie wymaga się wówczas zgody sądu opiekuńczego. Kiedy dziecko osiągnie pełnoletniość może samo wytoczyć powództwo.
Ustalenie ojcostwa – brak zgody na badania DNA
Praktyka pokazuje, iż często dochodzi do sytuacji, w których pozwany odmawia poddania się stosownym badaniom lub tez w inny sposób utrudnia ich przeprowadzenie. Nierzadko zdarza się tak, że to sama matka dziecka skutecznie uniemożliwia pobór materiału porównawczego od swojego dziecka. Osoby, które odmawiają poddania się badaniu genetycznemu albo też odpowiedzialne są za czynienie przeszkód w tej procedurze, narażają się na możliwość uznania przez sąd tego rodzaju zachowania za taktykę w procesie, która ma na celu chronić daną osobę przed uniknięciem odpowiedzialności. Sąd dokonuje wówczas ocen stosownie do własnego przekonania i doświadczenia życiowego, mając za podstawę ogół przeprowadzonych dowodów, co w większości przypadków prowadzi do ustalenia ojcostwa pomimo braku przeprowadzonych badań DNA.
Ustalenie ojcostwa a alimenty
W postępowaniu o ustalenie ojcostwa zostaje ustalona też władza rodzicielska. Matka może w tym samym postępowaniu dochodzić od ojca swojego dziecka alimentów bieżących, a także tych zaległych. Ponadto może wnieść o zwrot kosztów, oczywiście w wysokości odpowiadającym okolicznościom wydatków poczynionych przez nią na ciążę i sam poród. Co więcej, może także żądać zwrotu kosztów trzymiesięcznego jej utrzymania w okresie połogowym. Czas utrzymania może zostać wydłużony, ale tylko z ważnych powodów. Należy pamiętać, że zarówno matka, jak i dziecko roszczeń majątkowych mogą dochodzić tylko równocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa.
Koszty ustalenia ojcostwa
Koszty związane z ustaleniem ojcostwa zależne są od okoliczności wynikających z powództwa, a także wyroku kończącego sprawę. Kosztami postępowania zostaje obciążona strona przegrana. W sytuacjach wyjątkowych sąd zasądza podzielenie kosztów na oboje rodziców, a niekiedy może też obciążyć nimi Skarb Państwa. Strona, która wnosi o ustalenie ojcostwa jest zwolniona z wszelkich kosztów sądowych. Nie ponosi zatem kosztów, które zaistnieją w czasie postępowania, np. związanych z testami DNA. W razie przegranej, strona dochodząca ustalenia ojcostwa, poniesie koszty wynagrodzenia osoby będącej pełnomocnikiem strony przeciwnej. Jeżeli powództwo okaże się bezzasadne, sąd ma prawo obciążyć osobę, która zainicjowała całą sprawę, kosztami sądowymi.
Ustalenie ojcostwa – dlaczego warto mieć pełnomocnika?
Kwestie związane z ustaleniem, a także zaprzeczeniem ojcostwa bywają niezwykle zawiłe. Pomimo tego, iż większość czynności dotyczących złożenia pozwu Klient potrafi samodzielnie wykonać, to warto zwrócić się o pomoc w ręce specjalisty. Prowadzenie tak delikatnych spraw przez adwokata daje stuprocentową pewność, że żądania osoby powoda zostaną precyzyjnie sformułowane, a on sam otrzyma fachową poradę i wsparcie na każdym etapie postępowania. Należy pamiętać, że większość procedur toczących się przed sądem wymaga pilnowania terminów i bycia gotowym na każdą ewentualność. Jeśli chcesz być spokojny o swoją sprawę, zgłoś się do Kancelarii Adwokackiej Adwokata Mikołaja Snopczyńskiego i Radcy prawnego Marii Snopczyńskiej.